De geur van koud vlees. Het geluid als je het hart opensnijdt. En hoe de hartkamers en -boezem er nou echt uitzien. ‘Bijna iedereen die tijdens een les Biologie een koeien- of varkenshart heeft moeten opensnijden, kan zich dat practicum nog levendig herinneren’, vertelt Gertie Verreck. ‘Zintuig-rijk’ leren helpt om meer rendement uit een les te halen. Natuurlijk hoef je niet alleen maar practica te geven, maar als je weet dat zintuigen inzetten helpt om lesstof makkelijker te laten beklijven, kun je er beter gebruik van maken. Bijvoorbeeld door ook muziek of een filmpje in te zetten waardoor je boodschap beter blijft ‘plakken’.’

Direct toepasbaar

Als directeur van het BCL Instituut, dat trainingen en workshops geeft over breinleren, weet Verreck feilloos wat het brein helpt om beter te leren. ‘Vanuit mijn achtergrond als organisatie- en HR-adviseur ben ik me gaan verdiepen in opleiden en ontwikkelen vanuit neurowetenschappen. Het is fascinerend dat je met een paar basisprincipes – naast zintuiglijk rijk zijn dat focus, herhalen, emotie, creatie en voorbouwen – zoveel meer rendement uit je lessen halen. Het mooie is dat breinkennis direct toepasbaar is in je lessen.’

Hersentraining

Zo is focus een basisvoorwaarde voor leren. Maar een hele les gefocust blijven is best lastig: tenslotte krijgt het brein continue prikkels die om aandacht vragen. ‘Gelukkig zijn hersenen plastisch. Dat betekent dat ze, net als spieren, zijn te trainen. Door focus te trainen, kun je studenten naar een hoger niveau tillen (zie ook het artikel met tips elders op dit platform, red.). En ook een student die zegt dat hij een bepaald onderwerp nooit zal beheersen of snappen, kun je dus geruststellen: met focus en training kun je je enorm ontwikkelen.’

Micropauze

Docenten moeten dat leren dan wel faciliteren. ‘Leg uit hoe de hersenen werken en dat dat studeren bijvoorbeeld beter gaat als je een halfuur leert en dan een break neemt van tien minuten.’ Sowieso is Verreck voorstander van pauzes. ‘Het brein heeft ‘lummeltijd’ nodig. De meest geniale invallen krijg je niet zomaar onder de douche of als je de hond uitlaat. Een micropauze van drie tot vier minuten – doe bijvoorbeeld een ademhalingsoefening of laat studenten heel even hun hoofd op hun armen leggen – geeft het brein de kans om neurale netwerken te versterken. Zo gaan studenten verbanden leggen en samenhang zien.’

Herhalen, herhalen, herhalen

‘Het brein heeft herhaling nodig om lesstof blijvend te herinneren. Door herhaling wordt een neuraal netwerk steeds sterker: de hippocampus leert en geeft na zes weken nieuwe stof een vaste plek in de neo cortex’, legt Verreck uit. ‘Van die kennis kun je gebruik maken door aan het begin van een les een paar vragen te stellen uit een vorige les. Ook leuk is om een les af te sluiten of te beginnen door studenten een bal over te laten gooien waarbij ze de belangrijkste termen uit de les noemen. Zo activeer je ze en geven ze zelf een samenvatting. Het verrassingselement helpt bovendien weer om ook in die laatste minuten de focus er weer bij te krijgen!’

Tekst: Naomi van Esschoten