Een groeiende zorgbehoefte en minder medewerkers: dat is het vooruitzicht voor de ouderenzorg over pakweg 10 jaar. Hoe kunnen we in deze situatie volwaardige zorg blijven leveren? Welke vaardigheden moeten zorgmedewerkers ontwikkelen om futureproof te worden? Els Oosthoek, manager Organisatie en Ontwikkeling bij zorgorganisatie Topaz, vertelt hoe zij verwacht dat de zorgmedewerker zich in de toekomst ontwikkelt.

Een krappe arbeidsmarkt, niet genoeg begeleiders, studenten die op een andere manier willen leren. Het was voor de Spaarne Gasthuis Academie aanleiding om de visie op leren deels grondig te herzien en te starten met een grootschalig veranderproject. ‘1 op 1 opleiden is niet meer van deze tijd. Wat we onder meer willen, is dat de studenten hun eigen leerproces autonomer vormgeven.’

In het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) loopt een veelbelovende studie naar celtherapie. Dit is een vrij nieuwe, zeer complexe kankerbehandeling. Om de verpleegkundigen die met de patiënten werken te ondersteunen, werd samen met Bohn Stafleu van Loghum in korte tijd een e-learning ontwikkeld.

Wat zijn de kernpunten van een visie op leren? Wat zijn de uitdagingen bij het opstellen van een visie op leren? Het woord is aan Aukje Martens, manager leren en ontwikkelen bij Actief Zorg. ‘Belangrijker dan mooie woorden op papier zetten, is dat medewerkers voelen dat ze ondersteund worden in hun werk.’

Veel mensen willen wel werken in de zorg maar hebben de juiste diploma’s niet. Bij Sevagram worden ze toch aangenomen en intern opgeleid. Ook creëerde de organisatie samen met het onderwijs de nieuwe functie welzijnsverzorgende, die tussen helpende en verzorgende IG is gepositioneerd. ‘We hebben nu al zo’n zeshonderd extra medewerkers.’

Onderwijs is vooral zinvol als mensen kennis opdoen die ze willen opdoen, stelt Harold Bekkering, hoogleraar sociaal cognitieve neuropsychologie. Het heeft weinig zin om trainingen aan te bieden waarvoor de motivatie ontbreekt. ‘Je leert bijvoorbeeld veel van praten over gemaakte fouten. Dan gaat het over het doen en laten van mensen in plaats van over theorie die ze niet interessant vinden.’

Je hoeft niets te doen om medewerkers intrinsiek te motiveren, volgens Rob Martens, hoogleraar onderwijskunde en psycholoog. Mensen willen van nature leren. Door de controlesystemen die we hebben opgetuigd, de vele metingen en verplichtingen verliezen professionals echter hun motivatie en nieuwsgierigheid.

Waarderend leren is een belangrijk onderdeel van de visie op leren van Gelre ziekenhuizen. Dat betekent onder meer constructieve feedback geven in een open sfeer. Voor Elze Bent, manager leerhuis, is zelfreflectie daarbij een eerste belangrijke stap. ‘Wat is het effect van mijn handelen? En wat kan ik daarin verbeteren? Zeker in de zorg zijn dat belangrijke vragen, we zijn geen koekjesfabriek.’

Een hbo-verpleegkundige en een mbo-verpleegkundige die samen in de thuiszorg stagelopen. In Groningen gebeurt het bij enkele thuiszorgorganisaties. De studenten hebben meer eigen regie, bepalen hun eigen leerdoelen en wisselen ervaringen uit met de koppels van andere zorginstellingen. ‘Dat ook organisaties van elkaar leren, vind ik een ontzettend mooi idee.’