Bij het voorbereiden van je les wil je even kort overleggen met een collega. Sinds thuiswerken en videobellen door de coronamaatregelen gemeengoed zijn, is de kans groot dat je een Teams-afspraak maakt en niet afspreekt op de onderwijslocatie. ‘Soms moet je iets eerst ervaren voordat je het nut ervan inziet’, vertelt onderwijskundige Estella Griffioen. ‘Zo had vijftien jaar geleden niemand behoefte aan een ingebouwde kaarten-functie in zijn mobiele telefoon: we hadden toch een Stratenboek of een TomTom? Dat kun je je nu niet meer voorstellen. Zo is het ook met blended leren: het is een manier om je onderwijs effectiever in te richten.’

Bij de les

Zelf heeft Griffioen veel ervaring met onderwijs: zowel in en voor de klas als achter de schermen. ‘Tijdens mijn opleiding bloemschikken op het mbo kreeg ik een vriendje die commerciële economie studeerde op het hbo. Ik dacht: dat moet ik ook kunnen. Via het mbo en het hbo heb ik uiteindelijk twee universitaire masterstudies afgerond, bedrijfskunde en onderwijswetenschappen.’ Bij hogeschool Inholland werkte ze aanvankelijk als docent. ‘De laatste jaren veranderde mijn rol: ik deed onderzoek en gaf advies over oplossingen hoe blended of online onderwijs is in te zetten om studenten optimaal te begeleiden.’

Minder werklast

Sinds 2018 helpt Griffioen vanuit haar eigen bedrijf Didactivate bedrijven en onderwijsinstellingen om hun opleidingen blended in te richten. ‘ICT kan lessen effectiever maken en de werklast van de docent verminderen, maar de eerste ervaringen zijn door de snelle overgang niet altijd positief verlopen. Er was niet altijd extra tijd om na te denken over hoe je online onderwijs goed kunt vormgeven in je bestaande lessen. Toch is het net als met die smartphone: online onderwijstoepassingen zijn de bouwstenen van de toekomst.’

Tips om blended te werken

Daarom deelt Estella Griffioen een aantal tips om een goed begin te maken met het inzetten van blended onderwijs!

#1 Verplaats je in de student

‘Je les goed inrichten begint met nadenken over wat de student moet kennen en kunnen. Daarnaast wil je niet alleen inhoudelijke kennis overdragen – zoals tijdens de lockdowns gebeurde – maar studenten ook helpen bij het vormen van hun persoonlijkheid door sociale activiteiten. Ontwerp je lessen vervolgens vanuit welke leerdoelen de student in zijn rugzak moet hebben na het volgen van jouw vak.’

 #2 Denk na over wat je samen doet

‘De volgende stap is om na te denken over waar je als docent van toegevoegde waarde bent. Ga je voor de klas staan en iets vertellen? Het is effectiever om daar een kennisclip van te maken die studenten voor de les, en in hun eigen tempo kunnen bekijken. Zo kun je de les – fysiek of online – benutten door studenten (samen) opdrachten te laten maken over de theorie die ze in de kennisclip hebben bekeken. Daar kun je meteen bijsturen of tussentijds feedback geven.’

#3 Kijk de kunst af

‘Het mooie van blended onderwijs is dat je makkelijk kunt kijken bij hoe je collega’s het aanpakken. Maak daar gebruik van: wat valt je op als je kijkt naar online colleges of kennisclips? Wat pakken collega’s goed aan, wat juist minder? En wat spreekt jou aan? Bedenk ook: beter goed gejat dan slecht bedacht. Er is al heel veel ontwikkeld. Gebruik dat als basis en maak aanpassingen om het eigen te maken.’

#4 Blijf in je rol

‘Het gebeurt je ongetwijfeld dat studenten de kennisclip die je hebt gemaakt, niet vooraf hebben bekeken. Stap niet in de valkuil om dan alsnog de lesstof te herhalen. Spreek ze aan op hun eigen verantwoordelijkheid en dat ze beter even naar buiten kunnen gaan om de clip alsnog te bekijken.’

#5 Laat blended voor jou werken

‘Ervaar je een hoge werkdruk omdat je veel e-mails van studenten krijgt? Dat kan anders! Vaak beschikt de digitale leeromgeving van je onderwijsinstelling over een forumfunctie. Zorg dat studenten daar hun vragen stellen en dat ze op elkaar kunnen reageren. Zo benut je ict om je werklast te verlagen.’

#6 Experimenteer en leer

‘Durf te experimenteren. Het hoeft niet meteen perfect: studenten zijn vergevingsgezind. En op die manier ontdek je wat wel en niet werkt: zo kun je in Teams nu ‘voor’ je presentatie staan en die opnemen. Of maak je liever een podcast? Probeer uit wat bij je past en stap – steeds weer – uit je comfort zone!’

Tekst: Naomi van Esschoten

Estella Griffioen is één van de experts tijdens onze Masterclass Blended leren in het zorgonderwijs.