Studeren en het belang van timing

Studeren is een activiteit die veel vraagt van je aandacht, geheugen en concentratie. Het moment waarop je deze inspanning levert, kan het verschil maken in hoe goed je informatie opneemt. Lange tijd werd aangenomen dat de ochtend de beste keuze is. Toch blijkt dat deze gedachte niet voor iedereen opgaat.

Nieuwe inzichten vanuit wetenschap en chronobiologie

Bevindingen van onderzoekers van de University of Oxford en het International Survey Center tonen aan dat vaste school- of collegetijden vaak niet overeenkomen met de natuurlijke waak- en slaapritmes van jongeren. Door middel van twee modellen—één gebaseerd op zelfrapportage en één op neurologische inzichten—concludeerden zij dat studenten gemiddeld pas vanaf 11:00 uur in hun cognitieve ‘zone’ komen.

Wat betekent dit voor studenten?

Uit het onderzoek bleek dat studenten zich tussen 11:00 en 21:00 uur het best voelen en het meest in staat zijn om leerstof te verwerken. Starten vóór 10:00 uur kan volgens de data zelfs negatieve gevolgen hebben, zoals verminderde focus, lagere prestaties en verhoogde kans op slaaptekort.

Verschillen tussen ochtend- en avondmensen

Niet iedereen functioneert op dezelfde manier. In het onderzoek werd gekeken naar verschillende types: vroege vogels, avondmensen en alles daartussenin. De uitkomsten:

• Vroege types voelen zich het best tussen 8:00 en 13:00 uur.
• Gemengde types presteren optimaal vanaf 10:00 tot in de avond.
• Avondtypes komen pas echt op gang na 16:00 uur, met een piek tussen 18:00 en 22:00 uur.

Het opvallende: meer dan de helft van de studenten viel in de avondcategorie. Dat betekent dat voor veel studenten het huidige onderwijssysteem simpelweg te vroeg begint.

Studeren in de ochtend: zinvol of niet?

De voordelen van ochtendstudie blijven overeind voor wie zich dan op z’n best voelt. Vooral als je uit jezelf vroeg wakker wordt, kun je profiteren van rust, daglicht en een fris hoofd. Toch blijkt uit de cijfers dat de meerderheid van de studenten pas veel later op de dag echt in vorm komt.

Middag- en avondstudie: onderschatte kracht

Volgens zowel zelfrapportage als neurologische data zijn de uren tussen 13:00 en 21:00 ideaal voor leren. In dit tijdvak zijn de meeste hersenfuncties actief, van analytisch denken tot geheugenopslag. Bovendien zijn de verschillen tussen ochtend- en avondtypes in deze periode het kleinst. Dat maakt het tot een interessant compromis voor gezamenlijke colleges of groepswerk.

Wat als je ‘s avonds studeert?

De avond biedt voordelen zoals minder afleiding en rust in huis. Daarnaast ondersteunt avondstudie mogelijk de geheugenconsolidatie tijdens de slaap. Maar let op: dit werkt alleen goed als je voldoende slaap pakt—minimaal acht uur.

Tips voor het vinden van jouw optimale studiemoment

• Houd een dagboek bij: Noteer een week lang wanneer je je het meest alert en geconcentreerd voelt.
• Experimenteer: Probeer blokken studie op verschillende tijdstippen.
• Pas je rooster aan waar mogelijk: Plan zwaar werk op je piekmomenten en lichtere taken daarbuiten.
• Stel je verwachtingen bij: Je hoeft niet om 6:00 op om productief te zijn—zeker niet als jouw brein pas in de middag op gang komt.

Conclusie: er is geen ‘beste’ tijd voor iedereen

Het idee dat de ochtend het meest geschikt is voor studie, houdt geen stand voor iedereen. Nieuwe onderzoeksgegevens tonen aan dat de meeste studenten pas na 11:00 uur op hun best zijn. Er is grote variatie in optimale studietijden per persoon, wat pleit voor meer flexibiliteit in studie- en schoolroosters. Door jouw leeractiviteiten af te stemmen op jouw natuurlijke ritme, kun je je prestaties verbeteren en studeren minder belastend maken.