Je herkent het vast. Je hebt laatst tijdens een presentatie of vergadering gehoord hoe een bepaalde regeling eruitziet en welke stappen er ondernomen moeten worden als er zich een probleem voordoet. Twee weken later moet je de regeling toepassen en ben je alles vergeten. Misschien vind je je zelf dom… maar niet als je weet dat leren en onthouden zo makkelijk nog niet is.

Snel vergeten

Dat bewees de Duitse psycholoog Herman Ebbinghaus eind 19e eeuw al. Op basis van zijn onderzoek ontwikkelde hij de zogenaamde vergeetcurve. Uit zijn experimenten bleek dat als je echt iets nieuws leert zonder voorkennis, en je niets extra’s doet om het te onthouden, 56 procent van de kennis binnen een uur vergeten is. Na een dag is dat 66 procent. En na zes dagen 75 procent. Anderen die zijn experimenten herhaalden, kwamen in sommige gevallen zelfs tot de conclusie dat je na 24 uur 90 procent van de aangeboden lesstof vergeten bent!

Hoe buig je de vergeetcurve af?

Geen wonder dus dat wel eens getwijfeld wordt aan het nut van een training of opleiding. Maar dat hoeft niet. Door trainingen en opleidingen slim te ontwerpen, kun je die vergeetcurve flink afbuigen. Waar moet je op letten?

• Actief aan de slag: allereerst is het belangrijk dat deelnemers aan een training actief aan de slag gaan met de stof. Luisteren naar een ellenlang verhaal van een docent of trainer is niet effectief. Dat kan bijvoorbeeld op de volgende manieren:

1. Spelenderwijs met de theorie aan de slag gaan. Zoals oefenen in een rollenspel. Of een quiz-app, zoals Kahoot, inzetten.
2. In kleine groepjes in discussie gaan over de lesstof. Daardoor bekijken de deelnemers de theorie vanuit verschillende invalshoeken.
3. De geleerde stof uitleggen aan andere studenten of deelnemers. Zo zijn de deelnemers heel actief met de stof bezig en moeten ze voor zichzelf nagaan wat belangrijk is om over te dragen. Het geheugen wordt gereactiveerd en het geleerde verankerd in het brein.
4. Een samenvatting maken of een oefening waarin de deelnemers de stof toepassen.
5. Door de stof steeds in een andere vorm te herhalen, blijft een en ander beter hangen. Belangrijk is wel dat dat meteen gebeurt en niet na een paar dagen. Ook daarna moet je blijven herhalen, maar daar kan dan steeds langere tijd tussen zitten.

• In stukjes knippen: stamp les- of trainingsdagen niet vol. Dat is funest voor het leerrendement. Het is beter om te focussen op een of enkele onderwerpen en deze in stukjes te hakken. Laat na elk stukje theorie een activiteit volgen, zoals hierboven beschreven.
• Aantrekkelijk lesmateriaal: wissel tekst af met afbeeldingen, schema’s, video’s of een podcast. Hardop lezen is ook een optie.
• Relateren aan de praktijk: laat de deelnemers nadenken en aangeven hoe ze de geleerde stof kunnen toepassen op hun taken en werkzaamheden. Houd bij een training daarom rekening met de achtergrond van de deelnemers.

Minder concentratie

Een ander obstakel bij het leren is dat de concentratieboog van mensen steeds kleiner wordt. Jonge mensen op een eenzijdige traditionele manier stof aanbieden, werkt niet meer, volgens Mark Goldin, chief technology officer van Cornerstone. Dit Amerikaanse bedrijf houdt zich al twintig jaar bezig met talentmanagement.

Hoe krijg en houd je werknemers wel aan het leren, volgens Goldin?

• Bingetrainen: het opleidingsaanbod zou er uit moeten zien als Netflix. Je zit op de bank, kijkt een film en daarna nog een door dezelfde afstandsbediening te gebruiken. Nu worden opleidingen in veel bedrijven vaak in meerdere systemen aangeboden. Ze zien er niet allemaal hetzelfde uit en je kunt ze ook niet op dezelfde manier volgen.
• Overal en altijd: Het aanbod zou beschikbaar moeten zijn op computer en telefoon. Zodat je, als je wilt, ook onderweg een training kunt volgen. Bijvoorbeeld een podcast luisteren als je in de trein zit of de hond uitlaat.
• Bied korte blokken aan: drie uur aan een stuk bezig zijn met een opleiding is niet meer van deze tijd. Kies voor microtraining: bijvoorbeeld opleidingsvideo’s van vijf minuten. Ook video’s van negentig seconden zijn gangbaar voor de generatie met de korte concentratieboog. In ultrakorte video’s kunnen mensen zich toch bepaalde aspecten van het werk eigen maken. Denk aan een video over hoe je met elkaar praat op het werk voor jonge mensen die net van school komen.
• Gebruik virtual reality: waarbij werknemers leren met de headset op. Goldin zag een interessant voorbeeld van een Amerikaanse verzekeringsmaatschappij die hun schade-experts op deze manier leren hoe ze waterschade moeten inspecteren. Door als het ware door de ruimte te lopen, kunnen ze inspecteren en aangeven waar ze waterschade constateren.
• Machine learning en kunstmatige intelligentie: met kunstmatige intelligentie kun je medewerkers wijzen op onderwerpen die wellicht interessant voor ze zijn. Opleiden wordt daarmee meer maatwerk. Dat werkt hetzelfde als winkelen op Amazon: je logt in op de site en ziet persoonlijke aanbevelingen. Om uit te vinden waar medewerkers in geïnteresseerd zijn, kun je machine learning inzetten. En hoe meer het systeem wordt gebruikt, hoe beter de aanbevelingen worden.

Bronnen: Leerrendement: pak de Vergeetcurve aan (pwnet.nl) en https://www.pwnet.nl/31954/opleiden-van-werknemers-breng-een-beetje-netflix-in-je-opleidingsaanbod

Geschreven door: Sigrid Starremans.

Meer over opleiden & ontwikkelen in de zorg? Bekijk ons kenniscentrum voor opleiden & ontwikkelen.

Artikelen over opleiden & ontwikkelen in de zorg in jouw mailbox? Meld aan voor onze nieuwsbrief voor leerhuizen in de zorg of kies voor de nieuwsbrief van Zorgonderwijsvernieuwers.