In het mbo is het gebruik van smartphones steeds meer onderwerp van discussie, vooral tijdens de beroepspraktijkvorming (bpv). Studenten worden vaak afgeleid door hun telefoons, wat hun concentratie en leerprestaties kan beïnvloeden. Hoewel er geen landelijke richtlijnen zijn voor smartphonegebruik in het mbo, is het belangrijk dat docenten leren hoe ze studenten kunnen ondersteunen in het verstandig omgaan met digitale afleiding, zowel op school als tijdens hun werkplekervaring.
Wat is digitale geletterdheid en waarom is het belangrijk?
Digitale geletterdheid is het vermogen om digitale middelen effectief en bewust in te zetten, zodat dit positieve uitkomsten heeft voor de gebruiker zelf en zijn omgeving. Dit houdt niet alleen in dat studenten leren hoe ze hun smartphone functioneel kunnen gebruiken, maar ook dat ze leren om digitale afleiding te herkennen en te vermijden. In het mbo is digitale geletterdheid van groot belang, omdat studenten niet alleen op school, maar ook op de werkplek met hun smartphone te maken hebben. Bewustwording van hun mediagedrag kan hen helpen om afleiding te voorkomen en zich beter te concentreren op hun taken.
Voordelen van bewustwording van smartphonegebruik
Door studenten inzicht te geven in hun smartphonegebruik, kunnen ze leren wanneer en hoe vaak ze afgeleid worden door hun telefoon. Dit bewustzijn helpt hen om betere keuzes te maken, bijvoorbeeld door hun telefoon tijdelijk weg te leggen wanneer ze moeten concentreren. Studenten die ict-functioneel gebruiken, dus voor werkgerelateerde taken in plaats van voor vermaak, blijken beter te presteren op digitale geletterdheid en ervaren minder afleiding door apps zoals sociale media.
Daarnaast kunnen studenten leren om hun smartphone doelgericht in te zetten voor educatieve doeleinden. Dit bevordert niet alleen hun concentratie tijdens de les, maar helpt hen ook om de smartphone effectief te gebruiken op de werkplek.
Nadelen van ondoordacht smartphonegebruik
Hoewel smartphones veel voordelen bieden, kan ondoordacht gebruik leiden tot afleiding, wat negatieve gevolgen heeft voor het leerproces. Studies tonen aan dat veel studenten zich tijdens de les af laten leiden door sociale media, games en berichten. Dit verhoogt de cognitieve belasting en vermindert de mentale energie die nodig is voor schooltaken. Het risico bestaat dat studenten zich niet volledig kunnen concentreren op hun leerdoelen, wat hun prestaties kan schaden.
Sinds het schooljaar 2024-2025 is er een smartphoneverbod in Nederland. Deze moet helpen om de afleiding te verminderen, maar het is niet duidelijk of dit ook het gebruik van smartphones op de werkplek beïnvloedt. Het is belangrijk dat studenten leren om zelf te reguleren hoe en wanneer ze hun smartphone gebruiken, in plaats van volledig afhankelijk te zijn van externe regels.
Toepassing in de klas
Docenten spelen een rol in het begeleiden van studenten in hun omgang met smartphones. Ze kunnen gesprekken voeren over de impact van digitale afleiding en studenten aanmoedigen om reflectief naar hun mediagedrag te kijken. Het opstellen van duidelijke regels en routines in de klas is daarbij belangrijk. Zo kunnen docenten ervoor zorgen dat smartphones alleen voor educatieve doeleinden worden gebruikt en studenten zich minder snel laten afleiden.
Docenten die getraind zijn in pedagogisch handelen en klassenmanagement hebben meer succes in het verminderen van ordeverstorend gedrag en het verbeteren van de leerprestaties. Dit geldt ook voor het gebruik van smartphones in de klas. Een goede relatie tussen docent en student draagt bij aan de effectiviteit van deze aanpak.
Praktijkvoorbeeld
Een mbo-docent kan bijvoorbeeld de studenten bewust maken van de impact van hun smartphonegebruik op hun concentratie door hen een dagboek bij te houden van wanneer ze hun telefoon gebruiken en hoe dit hun prestaties beïnvloedt. In gesprekken met de studenten kan de docent de resultaten van deze reflecties bespreken en samen met de studenten afspraken maken over verantwoord smartphonegebruik tijdens de beroepspraktijkvorming.
Veelgestelde Vragen
- Wat zijn de voordelen van digitale geletterdheid voor mbo-studenten?
Digitale geletterdheid helpt studenten om hun smartphone effectief in te zetten voor leerdoelen en om afleiding door sociale media en andere apps te vermijden. Dit bevordert hun concentratie en leerprestaties, zowel op school als op de werkplek. - Hoe kan ik als docent studenten helpen met smartphonegebruik in de beroepspraktijkvorming?
Door studenten bewust te maken van hun smartphonegebruik en samen regels op te stellen voor het gebruik van de telefoon, kunnen docenten hen helpen om afleiding te verminderen en zich beter te concentreren op hun taken. - Heeft een smartphoneverbod op school invloed op het gebruik op de werkplek?
Het is niet duidelijk of een verbod op smartphones in de klas invloed heeft op het gebruik van smartphones op de werkplek. Wat wel bekend is, is dat bewustwording van mediagedrag en het aanleren van zelfregulering studenten helpt om hun smartphone op een verantwoorde manier in verschillende contexten te gebruiken.
