Met een VR-bril verplaats je mensen naar een virtuele wereld, die bestaat uit camerabeelden of computeranimaties. Zodra medewerkers de bril opzetten, kunnen ze 360 graden om zich heen kijken in een bepaalde situatie. Ze zien bijvoorbeeld een operatie voor zich. Zo kunnen ze kennis opdoen. Maar ze zien ook hoe specialisten en OK-assistenten samenwerken in een bepaalde situatie.

Betere resultaten

Uit diverse onderzoeken blijkt dat medewerkers die onderwezen worden via de VR-methode informatie beter onthouden dan deelnemers die de lesstof via een boek of video aangeboden krijgen. Uit een onderzoek uit 2020 van PwC naar het aanleren van soft skills aan nieuwe managers, kwam naar voren dat groep die het zogenaamde V-learning traject volgde, duidelijk beter presteerde dan de andere groepen. Zo hadden ze 275% meer zelfvertrouwen en waren ze 3,75 keer meer betrokken bij de lesstof. De focus was vier keer zo hoog, evenals de snelheid.

Lessen rijker

Ook in het Spaarne Gasthuis in Haarlem en Hoofddorp wordt sinds 2019 VR ingezet voor, onder meer, het onderwijs. Toch betekent dat zeker niet dat klassiekere lesmethoden, als klassikale lessen en e-learnings, niet of minder gebruikt worden. ‘Voor ons heeft VR als onderwijsobject vooral de functie van meemaken en beleven’ vertelt Priscilla Verwoert, facilitator zorginnovatie in het innovatielab Spaarne Labs. ‘Het is vaak een middel om het onderwijs rijker te maken.’

Delier

‘Zo hebben wij een VR voor verpleegkundigen waarin ze ervaren hoe het voor een patiënt is om een delier mee te maken’ vervolgt ze. ‘Je ziet spinnen over het bed lopen en enge figuren verschijnen. Je voelt hoe de hartslag verhoogt. Zo’n simulatie voelt heel realistisch aan. Je zit echt in die emotie en het helpt om je meer in te leven in de patiënt.’

Rondleiden medewerkers

De verpleegkundigen zien vervolgens hoe ze de patiënt op een goede manier kunnen bejegenen. Het is een simulatie die erg aanslaat bij de doelgroep, volgens Verwoert ‘De klinische les over delier krijgt op deze manier veel meer diepgang. ‘
VR- techniek wordt verder ingezet als rondleiding van nieuwe medewerkers op de OK. ‘Dat scheelt veel tijd. En er hoeven daar geen groepen meer rond te lopen. Dat ontlast de OK-medewerkers.’.

Al meemaken

Ook kunnen arts-assistenten op deze manier verschillende operaties bijwonen. Daarnaast hebben medewerkers de mogelijkheid om te ervaren hoe het is om iemand te reanimeren. En wat er gebeurt als het reanimatieteam ‘binnenstormt’ en de handelingen overneemt. Verwoert: ‘Niet iedere medewerker heeft daar ervaring mee. Als je een keer in een dergelijke situatie komt, dan heb je het al eens meegemaakt en voel je je zekerder van jezelf.’

Voordelen VR

Met virtual reality train je op je eigen tempo, op elk gewenst moment. Bovendien kunnen medewerkers de stof makkelijk herhalen als ze daar behoefte aan hebben. ‘En omdat het om een gesloten systeem gaat, is er vrijwel geen afleiding’ voegt Verwoert toe. ‘Je kunt niet op je mobiel kijken of naar een ander. Er is heel veel focus.’

Hoeft niet duur te zijn

Er wordt wel beweerd dat het gebruik van virtual reality goedkoper is dan het geven van klassikale lessen of het aanbieden van e-learnings. Als je VR als organisatie zelf inkoopt, kan dat echter prijzig zijn, vindt Verwoert. ‘Maar wij hebben een collega in huis die heeft geleerd om zelf VR filmpjes te maken. Ook het platform waar leveranciers normaliter de filmpjes op plaatsen, hebben wij in eigen beheer. Op die manier is het niet duur.’

Geen handelingen

In de Spaarne Labs worden vooral films gemaakt waarin een situatie wordt nagespeeld. VR met gamification (spelelementen) voor het aanleren van handelingen, zoals het inbrengen van een infuus, worden niet gebruikt. ‘Die techniek hebben we niet in huis’ licht Verwoert toe. ‘En de aanschaf van deze modules is vrij prijzig. Bovendien zijn dit soort handelingen ook prima te leren met een gewoon filmpje in close-up.’

Ook voor patiënten

Wel wordt VR sinds twee jaar ook ingezet voor patiënten. Onder meer op de afdeling Kindergeneeskunde kunnen patiënten bijvoorbeeld, tijdens bijvoorbeeld bloedafname of het zetten van een infuus, via een VR-bril spelletjes spelen of zwemmen met dolfijnen. Op de spoedeisende hulp worden de brillen ook voor volwassenen gebruikt. Verwoert: ‘Momenteel onderzoekt een van onze verpleegkundig specialisten het effect van de VR-brillen op de pijnbestrijding. Misschien dat patiënten die een VR-bril opzetten minder pijn voelen en minder medicatie nodig hebben.’

Meer voorbeelden van het gebruik van virtual reality in de zorg

• Longchirurgie oefenen en plannen met virtuele simulaties: cardiothoracaal chirurg in opleiding en onderzoeker dr. Amir Sadeghi van het Erasmus MC heeft een subsidie ontvangen van Kansen voor West voor onderzoek naar de toepassing van virtual reality en dynamische simulaties voor longchirurgie.
• Chirurgen van Ucon Health oefenen op lijken die maar één keer gebruikt worden. Dit is inefficiënt, tijdrovend en kostbaar. Daarom wordt virtual reality gebruikt om training te geven, onafhankelijk van de plek.
• Het Erasmus MC gebruikt sinds 2021 virtual reality om te oefenen met de zeldzame en acute situatie van een reanimatie na een openhartoperatie.

Geschreven door: Sigrid Starremans.

Meer over opleiden & ontwikkelen in de zorg? Bekijk ons kenniscentrum voor opleiden & ontwikkelen.

Artikelen over opleiden & ontwikkelen in de zorg in jouw mailbox? Meld aan voor onze nieuwsbrief voor leerhuizen in de zorg of kies voor de nieuwsbrief van Zorgonderwijsvernieuwers.