Wat is een visie op leren precies? Sabine Verdonkschot, manager leerhuis in het OLVG in Amsterdam, wil het aan het begin van interview even duidelijk stellen om verwarring te voorkomen. ‘Een visie op leren gaat over hoe wij kijken naar leren, naar hoe je het beste leert en met scholingsaanvragen omgaat’ verduidelijkt ze. ‘In ons strategisch opleidingsplan worden de actuele thema’s waar we met opleiden en ontwikkelen mee bezig zijn beschreven. Denk aan de vraag hoe je in de toekomst aan de toenemende zorgvraag kunt blijven voldoen met minder professionals. Vitaal blijven onder hoge druk is een ander thema. Dat zijn onderwerpen die die ook naar voren komen in de doelstellingen en strategie van het ziekenhuis.’

Intrinsieke motivatie

Het leerhuis van het OLVG bestaat uit zo’n zestig medewerkers. Onder meer adviseurs, trainers, onderwijskundigen en opleiders maken er deel van uit. De huidige visie op leren werd zo’n vier à vijf jaar geleden opgesteld op basis van de kennis en de ervaringen van de onderwijskundigen en adviseurs van het leerhuis. De werkvloer werd daar niet expliciet bij betrokken, benadrukt Verdonkschot. ‘Maar de inzichten zijn natuurlijk wel gebaseerd op de dagelijkse praktijk in het ziekenhuis.’

In het OLVG worden zes belangrijke leerprincipes gehanteerd. Intrinsieke motivatie, dat leren start vanuit de motivatie van de professional en de medewerker zelf verantwoordelijk is voor zijn eigen leerproces, is daarbij van het hoogste belang. ‘Dat je het beste leert op het moment dat je een leerbehoefte hebt die je ook meteen kan toepassen, daar geloven wij echt in’ licht Verdonkschot toe. ‘Leren op de werkplek, het liefst in interactie met anderen, en reflecteren op de situatie zijn ook belangrijke onderdelen van onze leerprincipes.’

Kapstok voor scholingsvragen

Een leerbehoefte kan in verschillende situaties ontstaan. Omdat je voor het eerst iets moet leren wat je nog niet weet bijvoorbeeld. Of omdat je in de praktijk een probleem tegenkomt dat je moet oplossen. Daarom is de visie van het OLVG gebaseerd op de 5 moments of need van Bob Mosher. ‘Bij het ontwikkelen van een leerinterventie zijn we ons daar goed bewust van’ vervolgt Verdonkschot. ‘De visie op leren is onder meer bedoeld als kapstok om scholingsvragen aan op te hangen. En te kunnen prioriteren als het gaat om de opties die je kunt inzetten. Een voorbeeld is het opzetten van een scholing voor het thema diversiteit. Vanuit de visie op leren kun je bekijken wat daarvoor nodig is en wie daar behoefte aan heeft. En wat het resultaat moet zijn.’

Zo min mogelijk verplicht

De visie op leren van het OLVG past op 1 A-viertje en is zo visueel mogelijk opgesteld: met duidelijke tekstblokjes en icoontjes. Het document staat op intranet en is hierbij toegankelijk voor iedereen in de organisatie. Verdonkschot: ‘Het is zeker niet zo dat iedere medewerker de visie kent. Maar hij komt terug in nieuwe beleidsstukken. Op die manier verspreidt het document zich als een olievlek over de organisatie.’

Een goede visie op leren is praktisch, goed uitvoerbaar en inspirerend, vindt Verdonkschot. De visie op leren van het OLVG staat haaks staat op de verplichte scholingen voor verpleegkundigen die nog in veel ziekenhuizen gelden. Verdonkschot: ‘Als OLVG waren wij een van de eersten die het verplicht toetsen van verpleegkundige handelingen hebben afgeschaft. Als je verplicht iets moet leren, en vaak ook nog iets wat je al weet, dan doet dat iets met de motivatie en bereik je niet het juiste rendement. Als leerhuis stellen we zo min mogelijk verplicht. Dat druist in tegen onze principes.’

Taak leidinggevenden

Vertrouwen in de vakman is de basis voor het beleid Aantoonbaar bekwaam, meldt Verdonkschot. Medewerkers moeten bij zichzelf nagaan of ze zich bekwaam voelen  om goede zorg te leveren. ‘Ze kunnen een collega vragen om mee te kijken als ze zich onzeker voelen’ verduidelijkt Verdonkschot. ‘Of hun leidinggevende om een training vragen.’ Die leidinggevenden hebben tevens de taak om na te gaan of het team nog bekwaam genoeg is en met de medewerkers hierover in gesprek te gaan. ‘Als bepaalde protocollen niet opgevolgd worden, is het efficiënter om het er met elkaar over te hebben waarom het niet gebeurt in plaats van weer een e-learning over het onderwerp door te nemen. Verplicht scholen is niet altijd de oplossing voor een probleem’.

Meer delen

Heeft Verdonkschot nog een tip voor collega’s als het over de visie op leren gaat? Ze denkt dat ziekenhuizen in het algemeen, en ook op dit vlak, veel meer met elkaar kunnen delen. ‘Ik vind het heel interessant om te horen hoe anderen het doen. Maar we zijn niet geneigd om zo te denken. Dat zit niet in ons systeem. Ik denk dat ook de branche- organisaties een grotere rol kunnen spelen op dit vlak dan nu het geval is.’

Geschreven door: Sigrid Starremans.

Meer over opleiden & ontwikkelen in de zorg? Bekijk ons kenniscentrum voor opleiden & ontwikkelen.

Artikelen over opleiden & ontwikkelen in de zorg in jouw mailbox? Meld aan voor onze nieuwsbrief voor leerhuizen in de zorg of kies voor de nieuwsbrief van Zorgonderwijsvernieuwers.