Wat is feedback en waarom is het belangrijk in het onderwijs?

Feedback is informatie die wordt verstrekt aan een persoon om diens prestaties of begrip te verbeteren. In het zorgonderwijs is feedback cruciaal om studenten te ondersteunen in het ontwikkelen van vaardigheden en kennis die essentieel zijn voor hun toekomstige rol in de zorg. Uit onderzoek blijkt dat feedback een gemiddelde impact heeft op leren (effectgrootte d = 0,48), maar de effectiviteit ervan hangt sterk af van de manier waarop deze wordt toegepast.

De verschillende niveaus van feedback

Feedback kan worden onderverdeeld in vier niveaus:

1. Taakniveau: Gericht op het correct uitvoeren van een specifieke taak.
2. Procesniveau: Feedback over strategieën die helpen bij het oplossen van een probleem.
3. Zelfregulatieniveau: Ondersteunt studenten bij het zelf monitoren van hun leerproces.
4. Zelfniveau: Gericht op de persoon zelf, vaak in de vorm van lof.

Uit studies blijkt dat taak- en procesgerichte feedback vaak het meest waardevol zijn, terwijl feedback op zelfniveau doorgaans minder effectief is.

Voordelen van feedback in het onderwijs

• Bevordert leerresultaten: Feedback op proces- en taakniveau helpt studenten om complexe informatie beter te verwerken.
• Stimuleert zelfregulatie: Studenten leren hun eigen prestaties te evalueren en bij te sturen.
• Verbetert praktische vaardigheden: Vooral in de zorg kan gerichte feedback leiden tot betere motorische en cognitieve prestaties.

Nadelen en uitdagingen

Hoewel feedback veel voordelen biedt, zijn er ook uitdagingen:

• Negatieve effecten: Ongeveer 17% van de feedback kan een negatief effect hebben op de prestaties, vooral als deze te algemeen of uitsluitend op zelfniveau is gericht.
• Timing en specificiteit: Feedback moet tijdig en specifiek zijn om optimaal te werken. Te late of ongerichte feedback kan studenten demotiveren.
• Complexiteit van toepassing: Niet alle studenten reageren hetzelfde op feedback; persoonlijke en situationele factoren spelen een rol.

Hoe kun je feedback in de praktijk toepassen?

Feedback werkt het best als het voldoet aan drie richtlijnen:

1. Feed-up: Helder uitleggen wat de leerdoelen zijn.
2. Feed-back: Evalueren wat er al goed gaat en waar verbetering nodig is.
3. Feed-forward: Concrete stappen bieden om de prestaties verder te verbeteren.

Praktijkvoorbeeld

Een student in de verpleegkunde ontvangt feedback na een simulatie van een reanimatie. De docent wijst erop dat de compressiediepte niet consistent was (feed-back) en adviseert een andere techniek (feed-forward). Door direct te verwijzen naar het einddoel – een veilige en effectieve reanimatie – begrijpt de student wat er verbeterd moet worden (feed-up).

Veelgestelde vragen

1. Hoe kan ik feedback aanpassen aan verschillende leerstijlen?
Het is belangrijk om feedback te personaliseren. Visuele leerlingen kunnen baat hebben bij grafieken of demonstraties, terwijl kinesthetische leerlingen meer leren door hands-on oefeningen met directe feedback.

2. Wat is het beste moment om feedback te geven?
Bij voorkeur direct na een taak of prestatie. Directe feedback helpt studenten om fouten te corrigeren terwijl de ervaring nog vers is.

3. Hoe voorkom ik dat feedback negatief overkomt?
Focus op het gedrag of de taak in plaats van de persoon. Gebruik positieve formuleringen, zoals “Probeer de volgende keer deze techniek,” in plaats van “Je doet dit verkeerd.”