Flexibel en adaptief leren, (nog meer) inzet van digitale tools en met elkaar innoveren door een sterke samenwerking. Daar gaat het volgens de experts om draaien in 2022. ‘Het flexibel leren heeft door corona een enorme boost gekregen’, vertelt Wilma Jackson, Manager leerhuis Elisabeth-Tweestedenziekenhuis. ‘Er moet snel opgeleid worden en daarvoor zijn we steeds op zoek naar manieren om dit zo goed en efficiënt mogelijk te doen. Goede integratie van de beroepspraktijk en de opleidingspraktijk zijn hiervoor heel belangrijk. Digitale ondersteuning en praktijktraining door middel van simulatie gaan daar een grote rol in spelen’. Ook Isabel Juliana, Afdelingshoofd leerhuis Albert Schweitzer ziekenhuis verwacht dat digitale middelen nog meer ingezet gaan worden. Zij ziet dat performance support een steeds grotere rol gaat spelen bij het up-to-date houden van kennis en als hulpmiddel bij het flexibel leren. ‘Ik verwacht dat we als leerhuis nog meer vraag krijgen naar data, content cureren en het werken met nieuwe tools om creatief en beknopt leermateriaal te ontwikkelen’, vertelt Juliana.
Tegelijkertijd moet ook de meerwaarde van het live contact niet onderschat worden, benadrukt Maretha de Jonge, hoofdopleider van de opleiding tot orthopedagoog-generalist bij de RINO Groep. ‘Het leren op afstand opent allerlei mogelijkheden, maar het heeft ook nadelen die we allemaal ondervonden hebben. Denk aan minder verbondenheid, moeilijker om aandachtig te zijn, scherm-moeheid en vervaging van grenzen tussen werk, opleiding en privé. Een van de opgaven voor de komende jaren vind ik het goede van het contact-op-afstand te behouden en goed in te bedden in live-contacten, die onmisbaar zijn gebleken in zorg en onderwijs.’
Gebruik maken van expertise
Naast de digitale ontwikkelingen zal ook goede samenwerking, (persoonlijk) leiderschap en gebruik maken van de expertise die al in huis is belangrijker worden. Dat benadrukt Anouk Wagenaar, manager Sanquin Academy. ‘Voor complexe uitdagingen, zoals bijvoorbeeld COVID, zullen we met elkaar nieuwe oplossingen moeten bedenken en moeten innoveren’, vertelt Wagenaar. ‘Het vraagt om een andere manier van denken en doen, om meer persoonlijk leiderschap en samenwerking. Er zit enorm veel kennis bij experts in de zorg. Als die experts hun kennis op een goede manier overdragen, versterken we elkaar en dat kan ons ontzettend veel opleveren.’
Goede zorg begint bij jezelf
Maar ook de zorgverlener als persoon komt meer centraal te staan. ‘Het gaat steeds meer om sturen op je eigen ontwikkeling en hoe we daar als organisatie bij kunnen ondersteunen’, aldus Jackson. Daarnaast komt er ook meer aandacht voor mentale weerbaarheid, saamhorigheid en veerkracht in de zorg. Wagenaar: ‘Dit is enorm belangrijk voor duurzame inzetbaarheid. De laatste jaren is de druk op de medewerkers in de zorg flink toegenomen. Je hebt deze mensen keihard nodig voor de toekomst, dus het aanbieden van begeleiding en training op die onderwerpen is van essentieel belang. De grootste kracht van mensen in de zorg is de betrokkenheid bij de patiënt, maar dat mag niet ten koste gaan van hun eigen gezondheid’.
Prioriteiten in 2022
Voor de experts ligt de prioriteit voor het nieuwe jaar bij het flexibel en innovatief opleiden. ‘Ik verwacht dat er enorme vraagstukken komen op het gebied van bij- en nascholing voor verpleegkundigen’, voorspelt Juliana. ‘De zorg aan de patiënt wordt steeds complexer, niet alleen vanwege verschuivingen binnen de zorg maar ook vanwege een nieuw stroom patiënten, zoals binnen de COVID-zorg. Hierdoor krijgen de verpleegkundigen steeds meer te maken met specialistische zorg waar dat vroeger niet nodig was.’ Bovendien zal de krapte in de zorg ervoor zorgen dat er een goede balans nodig is tussen efficiënt en kwalitatief gedegen opleiden, stelt de Jonge. ‘Bij ons is belangrijk dat de taakdifferentiatie duidelijk is; welke professional kan voor welke taak of welk doel het beste ingezet worden.’ Jackson benadrukt daarnaast nog dat er nieuwe structuren nodig zijn waarbij zorg en opleiden beiden corebusiness zijn. Door nieuwe structuren te bouwen kunnen zorg en opleidingsstructuren aan elkaar gekoppeld zijn door zorginnovatiecentra of leerafdelingen. Voor Wagenaar ligt de prioriteit bij het verbinden van professionals door het aanbieden van goed vormgegeven vakinhoudelijke opleidingen en bijeenkomsten. Belangrijk hierbij is niet alleen de overdracht van kennis, maar ook dat dit op een goed manier gebeurt. ‘Het liefste pak ik inhoud en gedrag samen in bijeenkomsten, omdat kennis een goede interactie nodig heeft voor impact.’
Blik op de toekomst
Als we nu eens een paar jaar vooruitkijken. Hoe zou opleiden en ontwikkelen in de zorg er in 2030 uitzien? Juliana verwacht vooral een grote rol voor een gezond, veilig en toegankelijk opleidingsklimaat, met een visie die door de organisatie wordt gedragen en wordt geëvalueerd en gemonitord. Wagenaar verwacht vooral dat er een enorme internationalisering van kennis is ontstaan en betere internationale samenwerkingen. Hierdoor kunnen ontwikkelingen zich beter verspreiden en kunnen bijvoorbeeld medicijnen en vaccins sneller op de markt gebracht kunnen worden. Volgens Jackson zullen we in 2030 veel meer leren door gebruik te maken van simulatie-onderwijs. Daarnaast denkt ze dat opleiden een veel vanzelfsprekender deel is van het werk: alle aanwezige medewerkers zijn ook opleiders, en het opleiden vindt plaats door de sectoren heen. Ook de Jonge ziet deze ontwikkeling ontstaan. ‘Ik denk dat de opleidingen steeds meer op maat zullen worden aangeboden. Door een mix van gezamenlijk, live, groepsgewijs en individueel, online, verwacht ik dat er blended-trajecten ontstaan die als onderdeel van “een leven lang leren” gevolgd zullen worden.’
Geschreven door: Marjolein Streur – Kranenburg.
Meer over opleiden & ontwikkelen in de zorg? Bekijk ons kenniscentrum voor opleiden & ontwikkelen.
Artikelen over opleiden & ontwikkelen in de zorg in jouw mailbox? Meld aan voor onze nieuwsbrief voor leerhuizen in de zorg.
