“Hij stond op, kwam dreigend naar me toe en zei: ‘Ik weet waar je woont.’ De klas werd stil. Ik ook.”

De stilte na de bedreiging

Er zijn situaties in het klaslokaal waar we vrijuit over praten in de docentenkamer: een grappige verspreking, een inspirerend college, een pittige discussie. Maar over bedreigingen – verbaal of fysiek – wordt opvallend weinig gezegd. Toch komt het voor. Vaker dan we durven toe te geven. En het grijpt dieper in dan je denkt.

In het Nederlandse onderwijs heeft 44% van de docenten ooit te maken gehad met agressie of intimidatie door studenten of ouders. Soms gaat het om schelden. Maar soms escaleert het verder: dreiging met fysiek geweld, intimidatie buiten schooltijd of zelfs stalking.

Waarom zwijgen we?

“Je moet gewoon grenzen stellen,” hoor je vaak. Maar wat als je dat doet – en het escaleert toch? Veel docenten houden incidenten stil uit angst om als ‘zwak’ te worden gezien. Of omdat ze denken: “Misschien hoort het erbij.”

Schaamte speelt ook een rol. Alsof jij iets verkeerd hebt gedaan. Alsof jij de controle verloren hebt. In een schoolcultuur waarin ‘zelf oplossen’ de norm is, of waarin meldingen niet serieus worden genomen, is de drempel om te spreken hoog.

Wat kun je doen?

Er zijn wél stappen die je kunt nemen. En het begint met dit: jij bent niet alleen.

1. Neem elke bedreiging serieus

Of het nu als grap verpakt is of niet – elke vorm van intimidatie moet benoemd worden. Jij hoeft de ernst niet te bepalen, dat is aan de veiligheidscoördinator of schoolleiding.

2. Leg het vast

Noteer wat er precies is gebeurd. Datum, tijd, plaats, betrokkenen, wat werd gezegd of gedaan. Doe melding bij je leidinggevende of via het interne systeem. Structurele signalering begint bij individuele registratie.

3. Zoek steun – direct

Praat met een collega, vertrouwenspersoon of vakbond. Blijf er niet alleen mee zitten. Soms is één luisterend oor al genoeg om je kracht terug te vinden.

4. Vraag nazorg

Een bedreiging is een vorm van traumatische belasting. Ondersteuning zoeken is geen zwaktebod – het is professioneel handelen. Vraag je school naar beschikbare begeleiding of externe ondersteuning.

5. Stel duidelijke grenzen – met empathie

Bedreiging komt vaak voort uit onmacht, stress of een onveilige thuissituatie. Begrip tonen is waardevol, maar jouw veiligheid staat altijd voorop.

Het grotere plaatje: systeemfalen?

De grotere vraag is: waarom escaleert het soms zo? Is het de werkdruk? Overvolle klassen? Te weinig begeleiding? Een falend sanctiebeleid?

Waarschijnlijk is het een combinatie. Maar dat ontslaat ons niet van de verantwoordelijkheid om het bespreekbaar te maken. Zolang we zwijgen, blijft het probleem onzichtbaar – en blijven docenten alleen achter met hun angst, twijfel en frustratie.

Tijd voor openheid

We moeten ophouden bedreiging te zien als individueel falen. Het is een systeemprobleem dat vraagt om een gezamenlijke aanpak. Alleen dan kunnen we bouwen aan een onderwijsomgeving waarin veiligheid vanzelfsprekend is – voor studenten én docenten.

Heb jij als docent iets soortgelijks meegemaakt? Deel het, anoniem of openlijk. Want pas als we erover praten, kunnen we het taboe doorbreken.

Veilig onderwijs begint bij veilige docenten.