Wat is peer learning?

Peer learning verwijst naar een vorm van leren waarbij studenten samenwerken aan taken of opdrachten, informatie delen en elkaar ondersteunen in het begrijpen van de leerstof. Deze aanpak verschilt van traditioneel onderwijs waarbij een docent kennis overdraagt, doordat studenten zelf actief aan de slag gaan. De docent fungeert als begeleider, niet als centrale bron van kennis.

Studenten werken meestal in kleine groepen en voeren opdrachten uit, lossen problemen op of voeren gezamenlijke gesprekken over vakinhoudelijke thema’s. Ze stellen vragen aan elkaar, geven feedback en gebruiken verschillende bronnen om tot inzicht te komen. Zo wordt leren een gezamenlijke activiteit.

Peer teaching: leren door les te geven

Peer teaching is een specifieke vorm van peer learning waarbij een student uitleg geeft aan een ander. Deze rolverdeling tussen tutor en tutee biedt voor beiden leerkansen. Studenten die uitleggen, verdiepen hun eigen begrip van de leerstof (het protegé-effect). De ander krijgt hulp op een laagdrempelige manier.

Hoewel onderzoeken aantonen dat peer teaching vaak net zoveel leerwinst oplevert als onderwijs door een docent, is recent onderzoek van ontwikkelingspsycholoog Jellie Sierksma genuanceerder. Uit haar studies blijkt dat kinderen leeftijdsgenoten met een lagere gepercipieerde competentie minder stimuleren. In plaats van hen met hints te helpen, geven ze direct het juiste antwoord, wat de ruimte voor eigen denkontwikkeling beperkt.

Wanneer werkt peer learning wel?

De kans op succes is groter wanneer studenten zich verantwoordelijk voelen voor hun leerproces, motivatie hebben en de vaardigheid bezitten om samen te werken. In omgevingen met volwassen studenten of herstarters – zoals in het beroepsonderwijs of bij omscholingstrajecten – blijkt peer learning vaak beter tot zijn recht te komen dan in jongere doelgroepen.

In een omgeving zoals Techgrounds, waar leren gericht is op zelfstandigheid en het kunnen toepassen van kennis in de praktijk, is peer learning een vast onderdeel van het leertraject. Studenten leren niet alleen van theorie, maar ook door praktijkopdrachten samen op te lossen, elkaar te coachen en feedback te geven.

Voordelen voor studenten en instellingen

Meer betrokkenheid en motivatie

Studenten worden actiever bij het leerproces betrokken. Ze nemen verantwoordelijkheid voor eigen én andermans voortgang, wat leidt tot meer inzet en betere leerresultaten.

Verbeterde sociale vaardigheden

Door samenwerken, overleggen en feedback geven ontwikkelen studenten hun communicatieve vaardigheden en het vertrouwen om hun kennis te delen.

Positieve leerresultaten

Onderzoek laat zien dat peer learning niet alleen leidt tot betere prestaties, maar ook tot diepgaander begrip van de lesstof. Doordat studenten uitleg geven aan elkaar, worden concepten vanuit meerdere invalshoeken belicht.

Aandachtspunten en beperkingen

Niet elk peer learning-initiatief is vanzelf succesvol. Er kunnen scheve verhoudingen ontstaan in inzet of niveau, waarbij sommige studenten de kar trekken en anderen achteroverleunen. Ook bestaat het risico dat zwakkere studenten minder gelegenheid krijgen om zelfstandig te oefenen als hun peers te snel ingrijpen of de oplossingen voordoen.

Oplossingen hiervoor zijn onder andere:

• Studenten zelf leerdoelen laten formuleren;
• Duidelijke rollen, doelen en verwachtingen afspreken;
• Reflectiemomenten inbouwen waarin studenten feedback op hun samenwerkingsproces geven;
• Docenten inzetten als begeleiders die het leerproces monitoren zonder het over te nemen.

Digitale en praktijkgerichte toepassingen

Peer learning is ook goed toepasbaar in digitale leeromgevingen. Via online platforms kunnen studenten elkaars werk beoordelen, vragen stellen en feedback geven. In blended leertrajecten biedt dit een aanvulling op fysieke bijeenkomsten.

Daarnaast is het ook bruikbaar in beroepsgerichte opleidingen, zoals verpleegkunde, waar studenten samen vaardigheden oefenen en elkaar feedback geven op klinische handelingen. Uit onderzoeken blijkt dat studenten in zulke settings baat hebben bij peer-led practice: ze voelen zich zekerder en leren van feedback van hun studiegenoten.

Samenvattend

Peer learning en peer teaching zijn waardevolle aanvullingen op het bestaande onderwijs, vooral binnen het beroepsonderwijs. Ze vergroten de betrokkenheid, stimuleren zelfstandigheid en maken efficiënter gebruik van de tijd van docenten. Hoewel er ook valkuilen zijn, kunnen die worden ondervangen met goede begeleiding, duidelijke afspraken en aandacht voor sociale processen binnen de groep.

Door peer learning bewust te integreren in onderwijsontwerpen, kunnen instellingen studenten beter voorbereiden op hun toekomst – als vakbekwame, zelfstandige professionals die samenwerken, reflecteren en verantwoordelijkheid durven nemen.