#1 Wees het goede voorbeeld
‘Midden jaren negentig ontdekten wetenschappers bij toeval spiegelneuronen: hersencellen die ‘vuren’ als je zelf iets doet, vlammen ook op als je iemand anders datzelfde ziet doen of als je een handeling visualiseert, vertelt Gertie Verreck. ‘Gapen is daar een bekend voorbeeld van: het werkt aanstekelijk. Maar andersom werkt het ook: sta je met een krachtige, actieve houding voor de groep? Welke gebaren maak je en hoe is je stemgebruik? Praat je rustig of gehaast? Als docent ben je een rolmodel, maak daar gebruik van. Herpak je ook even tussen twee lessen, zodat je de volgende groep met frisse energie ontvangt.’
#2 Creëer een rustige leercomgeving
‘Multitasken is een mythe’, zegt Gertie Verreck. ‘Richt je klaslokaal of digitale omgeving daarop in. Zorg voor een rustige omgeving en denk na over wat je aan visueel materiaal laat zien. Let erop dat er geen telefoons of tablets op tafel liggen. En wordt er gewerkt op laptops, denk dan na over de wijze waarop de aandacht bij jou blijft. Loop bijvoorbeeld eens rond om te zien of niemand ondertussen op Facebook of de Wehkamp-site zit.’
#3 Zet de dopaminekraan open
‘Dopamine is een ingebouwd beloningssysteem. Als we verwachten dat iets plezierig verloopt, of als onze nieuwsgierigheid gewekt wordt, komt de neurotransmitter dopamine vrij. Het brengt een plezierig, gelukkig gevoel mee. Daarom willen mensen het herhalen. Verreck: ‘Een compliment geven voor een bepaalde inspanning of een persoonlijk advies waarmee iemand de volgende stap kan zetten in zijn ontwikkeling, zorgen ook voor het aanmaken van dopamine. Zet de kraan dus open en je zult meteen effect zien!’
#4 Gebruik spelregels
‘Een duidelijke indeling van de les helpt het brein om zich te kunnen blijven focussen’, vertelt Verreck. ‘Begin je les met een kapstok: een samenvatting waaraan je studenten de kennis kunnen ophangen. Ook kan het, natuurlijk afhankelijk van het thema dat je behandelt, soms handig zijn om de les in te delen met spanningsbogen van een kwartier in: bijvoorbeeld instructie, een werkvorm en dan weer theorie.’
#5 Maak er een wedstrijd van
De laatste vijf minuten zijn vaak verspilde tijd: studenten zitten op hun mobiel, pakken hun spullen bijeen en er ontstaat onrust. Zonde, vindt Verreck. ‘Je kunt veel aandacht winnen door ze juist die laatste vijf minuten te triggeren. Zet een moeilijke opgave op het bord of stel een vraag die tot discussie over het lesonderwerp leidt. Competitieve elementen zorgen ook voor de aanmaak van dopamine. Zo sluit je de les dus energiek af.’
#6 In geuren en kleuren
‘Muziek roept emotie op. Dat kan een mooi anker zijn om een les mee te beginnen’, weet Gertie Verreck. ‘Het nummer ‘Happy’ van Pharell Williams doet bijvoorbeeld altijd iets met de energie van een groep. Maar je kunt ook als groepsopdracht meegeven om voor de volgende les een nummer mee te nemen dat ze vinden passen bij het onderwerp. Die voorbereiding zorgt weer voor een neuraal sterker verband.’
#7 Even pauze
Of je nu digitaal lesgeeft of in een lokaal: na zoveel minuten focus heeft het brein behoefte aan ontspanning. ‘Om te reflecteren op wat er is gezegd of om de informatie te verwerken. Houd daarom af en toe even een (micro)pauze. Een paar minuten is al voldoende. Laat de groep wat te drinken halen of geef een ‘beweeg’opdracht: laat iedereen meedoen aan een rek- en strekoefening, doe tien jumping jacks of zet een uptempo nummer op. Gegarandeerd dat iedereen weer opgeladen is voor de rest van de les!
Tekst: Naomi van Esschoten
