Met de groeiende rol van technologie in de zorgsector wordt het ontwikkelen van digitale vaardigheden steeds belangrijker. Dit geldt niet alleen voor zij-instromers die starten aan een zorgopleiding, maar ook voor huidige zorgverleners die hun kennis moeten bijspijkeren. Digitale vaardigheden omvatten meer dan technische kennis; ze gaan ook over digitaal denken, veilig omgaan met data en het integreren van technologie in patiëntenzorg.

Waarom digitale vaardigheden essentieel zijn

Technologie zoals elektronische patiëntendossiers (EPD), zorgapps en kunstmatige intelligentie vraagt om een nieuwe manier van werken. Zonder de juiste digitale vaardigheden kunnen zorgverleners niet optimaal profiteren van deze innovaties, wat ten koste kan gaan van de kwaliteit van zorg.

Geschikte werkvormen voor het ontwikkelen van digitale vaardigheden

1. Praktijkgerichte simulaties
   Door gebruik te maken van simulaties kunnen studenten en zorgverleners realistische situaties oefenen, zoals het navigeren in een EPD of het toepassen van telemonitoring. Simulaties zijn effectief omdat ze een veilige omgeving bieden om te leren zonder risico voor patiënten.
2. E-learningmodules met praktijktoepassing
   E-learning biedt flexibiliteit voor zij-instromers en werkende professionals. Modules kunnen gericht zijn op basisvaardigheden, zoals het instellen van apparaten, of geavanceerde toepassingen, zoals data-analyse. Door opdrachten te koppelen aan hun werkplek wordt de leerstof direct toepasbaar.
3. Interprofessionele samenwerking
   Het werken in gemengde teams met ervaren zorgverleners en studenten stimuleert kennisdeling. Denk aan werksessies waarin een ervaren zorgverlener de praktijk laat zien, terwijl studenten hun digitale inzichten delen.
4. Hackathons en design thinking-sessies
   Laat studenten en zorgverleners samenwerken aan uitdagingen, zoals het verbeteren van een digitale workflow. Hackathons bevorderen probleemoplossend denken en stimuleren creativiteit in het toepassen van technologie.
5. Gamification
   Door spelelementen in te zetten, zoals een digitale quiz of een interactieve challenge, wordt leren leuk en uitdagend. Bijvoorbeeld: een escape room waarin deelnemers met digitale hulpmiddelen een ‘zorgprobleem’ oplossen.
6. Coaching en mentoring
   Koppel studenten of minder ervaren zorgverleners aan een digitale expert of een coach binnen de organisatie. Dit vergroot het vertrouwen in het gebruik van technologie en biedt een klankbord voor vragen.

Implementatie in zorgopleidingen en werkplekleren

Voor succes is een nauwe samenwerking nodig tussen zorgopleidingen en zorgorganisaties. Het ontwikkelen van digitale vaardigheden moet niet gezien worden als losstaand onderdeel, maar geïntegreerd worden in zowel het curriculum als in-service training.

Door gebruik te maken van deze werkvormen kunnen zij-instromers en huidige zorgverleners niet alleen hun digitale vaardigheden ontwikkelen, maar ook meer vertrouwen krijgen in het gebruik van technologie. Dit draagt bij aan betere patiëntenzorg en meer efficiëntie in de zorgsector.

Digivaardigheden aanleren met instructievideo’s

Instructievideo’s kunnen een zeer effectieve werkvorm zijn bij het ontwikkelen van digitale vaardigheden. Ze bieden visuele ondersteuning, maken complexe handelingen begrijpelijker, en kunnen op een flexibel moment worden bekeken. Hier zijn enkele redenen waarom instructievideo’s waardevol zijn en hoe ze effectief ingezet kunnen worden:

Voordelen van instructievideo’s

1. Visueel leren
   Zorgverleners en studenten zien stap-voor-stap hoe ze digitale tools moeten gebruiken, zoals het invullen van een elektronisch patiëntendossier (EPD) of het bedienen van een medisch apparaat. Dit visuele aspect maakt het eenvoudiger om de handelingen te begrijpen en te onthouden.
2. Herhaling mogelijk
   Gebruikers kunnen een video zo vaak terugkijken als nodig, wat handig is voor het oefenen van nieuwe vaardigheden. Dit vermindert de druk om alles direct te onthouden tijdens een live instructie.
3. Flexibiliteit
   Instructievideo’s zijn altijd en overal toegankelijk, wat ideaal is voor werkende zorgverleners of zij-instromers met een volle agenda.
4. Consistentie
   Een video biedt een uniforme uitleg voor alle gebruikers, wat variatie in kwaliteit of inhoud van live trainingen voorkomt.
5. Kostenbesparing
   Video’s kunnen hergebruikt worden, wat ze een kosteneffectieve manier maakt om een groot aantal mensen te trainen.

Praktische toepassingen van instructievideo’s in de zorg

• Basisvaardigheden: Uitleg over het instellen van apparatuur, zoals bloeddrukmeters of glucosemeters.
• Softwaretraining: Demonstraties van het gebruik van zorgsystemen zoals EPD’s of afspraakplanningstools.
• Beveiliging en privacy: Stapsgewijze uitleg over het veilig omgaan met patiëntgegevens en het herkennen van phishing.
• Protocoltraining: Instructies over het volgen van nieuwe protocollen, bijvoorbeeld bij het invoeren van meetwaarden.

Tips voor het maken van effectieve instructievideo’s

1. Houd het kort en gericht
   Idealiter duurt een video niet langer dan 5-10 minuten. Focus op één specifieke vaardigheid per video.
2. Gebruik duidelijke visuals en uitleg
   Voeg annotaties toe om stappen te verduidelijken en gebruik een rustige, duidelijke stem voor de uitleg.
3. Betrek realistische scenario’s
   Laat zien hoe de vaardigheden toegepast worden in een zorgsituatie, bijvoorbeeld bij het invoeren van patiëntinformatie tijdens een consult.
4. Maak het interactief
   Voeg quizvragen of opdrachten toe die kijkers aan het einde moeten uitvoeren om de kennis te testen.
5. Optimaliseer voor verschillende apparaten
   Zorg dat video’s goed werken op zowel computers als mobiele apparaten, zodat gebruikers ze overal kunnen bekijken.

Integratie in werkvormen

Instructievideo’s kunnen gecombineerd worden met andere methodes, zoals praktijkgerichte simulaties of e-learningmodules. Bijvoorbeeld: laat deelnemers eerst een instructievideo bekijken en vervolgens de geleerde vaardigheden oefenen in een simulatieomgeving of tijdens een live training.

Advies voor zorgorganisaties: maak gebruik van Digivaardigindezorg.nl

Zorgorganisaties kunnen het ontwikkelen van digitale vaardigheden binnen hun teams ondersteunen door gebruik te maken van platformen zoals Digivaardigindezorg.nl. Dit platform biedt diverse leermaterialen en trainingen die specifiek gericht zijn op zorgprofessionals. Het stelt zorgorganisaties in staat om hun medewerkers te voorzien van relevante digitale kennis en vaardigheden, variërend van het gebruik van digitale zorgtools tot privacy en beveiliging van patiëntdata. Door medewerkers regelmatig toegang te geven tot dergelijke bronnen, kunnen zorgorganisaties bijdragen aan het verbeteren van de digitale competenties van hun personeel, wat niet alleen de efficiëntie verhoogt, maar ook de kwaliteit van de zorg ten goede komt.