Wat zijn competenties?

Competenties zijn de vaardigheden, kennis en persoonlijke eigenschappen die een individu in staat stellen om taken en verantwoordelijkheden op een succesvolle manier uit te voeren. Ze vormen een cruciaal onderdeel van iemands professionele profiel en zijn vaak doorslaggevend bij werving en selectie. Daarnaast spelen competenties een belangrijke rol bij loopbaanontwikkeling en prestatiebeoordeling.

Competenties kunnen worden ingedeeld in drie hoofdcategorieën: functionele competenties (specifieke kennis en technische vaardigheden), gedragscompetenties (houding en gedrag op de werkplek) en persoonlijke competenties (individuele eigenschappen en soft skills).

Voorbeelden van competenties

Functionele competenties

1. Probleemoplossend vermogen
   Het vermogen om complexe vraagstukken te analyseren en praktische oplossingen te bedenken.
   Voorbeeld: Een verpleegkundige die een onverwachte verstoring in een behandelplan snel en doeltreffend aanpakt.
2. Organisatievaardigheden
   Het plannen en coördineren van taken om binnen de gestelde tijdslimieten resultaten te behalen.
   Voorbeeld: Een manager die projectdeadlines bewaakt zonder de kwaliteit van het werk aan te tasten.
3. Technologische vaardigheden
   De vaardigheid om met moderne technologieën en softwarepakketten te werken.
   Voorbeeld: Een administratief medewerker die vlot overweg kan met nieuwe boekhoudprogramma’s.

Gedragscompetenties

1. Samenwerken
   Het vermogen om constructief met anderen samen te werken om gezamenlijke doelen te bereiken.
   Voorbeeld: Een multidisciplinair team in de zorg dat gezamenlijk behandelopties bespreekt.
2. Communicatie
   Effectief en duidelijk informatie overbrengen, zowel mondeling als schriftelijk.
   Voorbeeld: Een HR-professional die een complex beleid op een begrijpelijke manier uitlegt aan medewerkers.
3. Besluitvaardigheid
   Het maken van weloverwogen keuzes, ook onder druk.
   Voorbeeld: Een huisarts die snel beslist over doorverwijzing bij een spoedgeval.

Persoonlijke competenties

1. Flexibiliteit
   Het vermogen om je aan te passen aan veranderende omstandigheden.
   Voorbeeld: Een docent die soepel overschakelt op online onderwijs tijdens een pandemie.
2. Integriteit
   Eerlijkheid en consistentie in gedrag, wat vertrouwen wekt bij collega’s en leidinggevenden.
   Voorbeeld: Een onderzoeker die objectief blijft bij het rapporteren van onderzoeksresultaten.
3. Zelfreflectie
   Het kritisch evalueren van eigen prestaties en gedrag om te blijven groeien.
   Voorbeeld: Een teamleider die na een evaluatie actie onderneemt om haar leiderschapsstijl te verbeteren.

Hoe ontwikkel je competenties?

Competenties ontwikkelen vraagt om zelfbewustzijn en een proactieve houding. Hier zijn enkele strategieën om mee aan de slag te gaan:

• Bijscholing en training: Volg cursussen om nieuwe vaardigheden te leren of bestaande te verbeteren.
• Praktijkervaring opdoen: Door taken of projecten op je te nemen, leer je competenties in de praktijk toepassen.
• Feedback vragen: Collega’s of leidinggevenden kunnen waardevolle inzichten bieden in sterke punten en verbeterpunten.
• Coaching of mentoring: Een mentor kan ondersteuning bieden bij persoonlijke en professionele groei.

Veelgestelde vragen

1. Wat is het verschil tussen vaardigheden en competenties?
Vaardigheden verwijzen naar specifieke technieken of bekwaamheden, zoals het spreken van een vreemde taal. Competenties omvatten naast vaardigheden ook houding, gedrag en kennis die nodig zijn voor een bepaalde rol.

2. Zijn competenties aangeboren of aangeleerd?
De meeste competenties worden aangeleerd door middel van ervaring, training en persoonlijke ontwikkeling. Sommige persoonlijke eigenschappen kunnen echter een basis vormen voor bepaalde competenties.

3. Hoe kan ik mijn competenties aantonen tijdens een sollicitatiegesprek?
Geef concrete voorbeelden uit eerdere werkervaringen waarin je een bepaalde competentie hebt laten zien. Gebruik de STAR-methode (Situatie, Taak, Actie, Resultaat) om je verhaal gestructureerd en overtuigend over te brengen.